مرکب وجود

همه می دانیم كه آهنگ های طرب انگیز خوی حیوانی را در ما زنده می كند. آهنگ هایی كه فرشته مَنِشی را در آدم احیا می كند، به انسان سبكباری می دهد و بشر را از شهوت و غضب دور می كند نیز می شناسیم. به آهنگ های مشكوک گوش نمی دهیم.

از این نظر موسیقی بر سه قسم است:

1. موسیقی هایی كه حالتی روحانی در انسان ایجاد می كند كه اشكال ندارد.

2. موسیقی هایی كه به مجالس لهو و لعب اختصاص دارد و شهوت را تحریک می كند كه این دسته نامشروع است.

گاه مناجات یك جوان را اداره می كند. گاه نیز یك غزل یا قصیده، كمبودهای درونی او را ترمیم می كند؛ امّا لذت غزل هرگز در ترانه یافت نمی شود. ترانه لذتی كاذب ایجاد می كند؛ اما غزل شهدی است كه لذت صادق را به همراه دارد و تا پایان عمر با انسان همراه است. غزل های حافظ و سعدی چنین است

3. دسته ای از موسیقی ها هم مشكوک است، پس با داشتن راه صحیح، دیگر به دنبال مشكوک نمی رویم.

خواندن غزل ها و مناجات ها با صدای خوب، خصیصه ما ایرانیان است. ما ایرانیان به آواز بیش از نواختن علاقه داریم كه بسیار خوب است و بیش از آن هم نیاز نیست.